Maaci karoo la
luntang buuñaaringo
Luntang buuñaaringolu ka bo kari saba tambilaa, ì fele:

Ka doolu karang, taa leera foloo to.
SibAlk1x.jpg
Maaci karoo la luntang buuñaaringo bota Sibanoori, Kambiya bankoo la tilijii tundoo kang. A too mu

Ansumaana Saaho

le ti, bari jamaa ka a kumandi Daadaa le la. Ate le mu Sibaanoori saatewo la alikaaloo ti saaying. A ye alikaaliyaa dati 2000 sango le la, biring Alla ye a faamaa minjiyo dooyaa. Wo tumoo la a siyo be sanjii muwang ning saba le. A la fondinkee alikaaliyaa sunta saateemoolu la lannoo le la, ì ye meng soto a kang. A ning n`na kibaaritaalaa la kacaa keta teng ne:

- Ite le mu Sibaanoori alikaaloo ti. Feng fo n`ye i la saatewo la kuwo to.

Tooñaa le mu, nte le mu alikaaloo ti jang. M mumu Mankamang Saaho le ye ñing saatewo loo. Sila baa meng ye Kambiya bankoo talaa fula ti, ì ka a fo a ye Taransi Kambiya, wo tambita ning n`na saatewo kono le la. Moo wuli muwang ñong be ñing saatewo kono le. Adung siyo meng siyaata jang, wo mu Mandinkoo le ti. Joolaalu fanaa siyaata jang ne, aning sii kotengolu jamaa be jang, mennu be ko Manjaakoolu, Balantoolu, Fuloolu, hani Tubaaboolu be jang ne. Moo jamaa ka ì baluu senoo le la jang, bari ñaatotaa kuwo doolu be jang ne fanaa, mennu be ko lopitaanoo. Wo ye a tinna, moo doolu ka ì baluu dookuu siifaa jamaa le la, meng mang ke senoo ti.

- I ye Alikaaliyaa soto ñaadii le?

Biring n siyo be sanjii muwang ning saba, n keta alikaaloo ti jang. Wo sunta m faamaa Faabakari Saaho la yelesele saayaa le la 2000 sango la. Nte le mu Alikaali luulunjango ti n`na Saahokundaa kaabiiloo kono. M baringolu be jee le, mennu keebaayaata, bari saateemoolu ye nte le tombong.

- Ite ye a miira, mung ne ye wo saabu?

Kuu kummaa fula be jee le, mennu ye wo saabu. Foloo-foloo, n keta katalaa baa le ti n na karango to kabiring n dinding. Nga n na karango kumaasi Sibaanoori jang ne, wo koolaa n taata Buyaam karambung doo to, ì ka a fo meng ye St. Edwards. Waati-wo-waati, n ka tu naa la suwo kono le ka dookuwo ke. Ning n jiita karambungo to, n si taa m faamaa la kunkoo to dookuwo la. N ka ñing dookuwo ke dimbaayaa le ye. Waati doolu, n ka dookuu doolu ke le ka kodoo soto, bitung n ka m fang maakoyi wo la. M buka sii ataayaa kensengo la.

Kuu fulanjango mu ñing ti ko, nga ñing dookuwo fahaamu le tumoo meng na, m faamaa ye n ke a la safeerilaa ti. M mang keebaayaa wo waatoo la, bari m faamaa ye nte le tombong a la dimbaayaa baa kono ka a maakoyi. A ye musu naani le futuu. N tarata a fee ñaameng, nga dookuwo ñing fahaamu wo le ñaama. Waatoo doolu a ka nte le ning moolu bula, nga taa kenoo kuntu ì ye. A ka m bula mansakundaa dookuulaalu fanaa dandango la le.

- I la bataa kuwolu mu mung ne ti i la dookuwo kono?

Dookuwo meng be n kang, a koleyaata le, kaatu moolu siyaata le, adung ì ning ì la koleyaa kuwolu ka tu naa la le dorong. Wo waaliyo doolu ka tara dending moo doolu la ñoo saboo le la kene kuwo to, yiroo aning kuu koteng jamaa. Bari ning wo keta, n ka n lamoyi ì bee le la, wo koolaa nga taa ì siiñoolu yaa, nga n lamoyi wolu fanaa la. Adung jamaa to n ka tooñaa soto le, a ye a tara, m mang ì fuloolu sindi ka ì ñininkaa. Bitung tooñaa ka funti moolu la diyaamoo le kono, adung ning nga kiitiyo kuntu, hani meng boyita, a ka song ne.

- Kibaaroolu ye a yitandi le ko, fondinkee jamaa lafita taa la tubaabu kundaalu le to aning Tubaabuduu bankoolu kang.
Saaying, ite ye saatewo la ñaatotaa je ñaadii le?
Nte ye a je le ko, ñaatotaa kuu jamaalu le sotota jang, adung moo jamaa te lafi la ka taa, ning wo kuwolu taamata. Bari n`suulata moolu le la, mennu pareeta ka ì la kodoo dung dookuwo to, meng si m`bee nafaa. Koomanto, ntolu ning Jaaman kewo doo kacaata puru ka yirikunkoo tutu, yiroolu mennu be ko malaayinoo, jaloo aning kasuwo. Biring kuwo ñing be naa dati la, Alla ye wo Jaaman kewo minjiyo dooyaa. Bari tennung moo jamaa be lafi la le ka sii ì la dimbaayaalu fee, diina ka taa Kombo dookuuñinoo la.

- I ye moo jamaa le soto saatewo kono jang, mennu mang ke sii kiling ti, sako diina kiling. Fo wo buka moolu jakasi ka ì dundi ñoo la?

Haa, tooñaa le mu. Moolu be jang ne, mennu mang ke sii kiling ti, ì mang ke diina kiling ti, adung hani fang, ì warang ke banku kiling ti. M´be temboo meng to teng, nga moo keme wooro soto, mennu borita nang keloo ma Kaasamaasi, adung ì be sabati la saatewo kono le foloo. Tubaabu jamaa le be jang fanaa, kaatu maakoyiribundaa, ì ka fo meng ye WEC International, wolu ye lopitaanoo soto jang ne, aning keebaa karang bundaa, ka moolu deemaa.

Ñing Moolu bee la taroo ñoo kang jang, wo mang kayira tana samba nang jang, kaatu m`bee ye siiñooyaa hakoo long ne aning n`ñanta ñoo horoma la ñaameng. Adung ko n`na aadoo ye a landi ñaameng, moolu mennu be suuloo kono, n`ñanta ì maakoyi la le.

WEC ye buuñaa soto jang ne, kaatu ì ka maakoyiri betoo le ke moolu ye. Ntolu ye lopitaani kendoo le soto, meng meeta m`fee jang, kaatu hani nte fango wuluuta ñing lopitaanoo le to. Moo jamaa ye dookuwo soto ka bo ning WEC le la.

- Fo i ye kontondiri doo soto wo maakoyiribundaa le ye bang?

Haa, m be n na kontondiroo futandi la WEC dookuu bundaa la, fo ì si m`maakoyi Mandinka keebaa karang kalaasoolu to kotenke. Saaying ñing dookuu kummaa be sotoring Joolaa kango dorong ne to.