Januwari karoo la
luntang buuñaaringo
Luntang buuñaaringolu ka bo kari saba tambilaa, ì fele:

Ka doolu karang, taa leera foloo to.

Image010.jpgAlaaji Fanding Kaañi,

ate mu pasaaseemotoo borindilaa le ti, ngà meng tara BB-hoteloo to, a ka Tubaabu luntangolu bata daameng. A mu motooborindilaa toobooringo doo le ti, meng na kiliyaanoolu ka tu naa la Kambiya, adung ì ka lafi ate le la motoborindoo la. N taata a yaa ka a ñininkaa a la dookuwo keeñaa la, a la ñaatotaa aning a ye Tubaabu luntangolu la naa je Kambiya bankoo kang ñaameng.  

Fanding, i be motoborindoo la Tubaabukundaa jang. Fo i wuluuta jang ne fanaa bang?

Hanii, n wuluuta Jaara Sankuya le, bari n naata jang 1970 sango le la ka ke motoborindilaa ti maakoyiribundaa doo to, ì ka a fo meng ye CRS. 1994 sango la, nga m fansung motoo sang. Ka bo wo la, ñing ne naata ke n na dookuwo ti.

Nga kalamutaroo soto le ko, i ye ñing moto kilingo le dookundi meng siyaata sanjii tang na, adung motoo ñing fele, beteyaaring hani saaying. I ye wo ke noo ñaadii le, kaatu i ka i la kiliyaanoolu samba saateendingolu to le, adung siloo mang beteyaa.

Tooñaa le mu, kaatu n ka tu n na motoo samba la le waati-wo-waati ka a juubee, a joorangolu be ñaameng aning ka a dookuu fanaa. Nga motoborindilaa jamaa le je, mennu mang ñing kuwo long. Ì buka motoo dedaa, ì ka joorangolu dorong ne seyindi a bala, mennu tiñaata a bala. Wo le ka ì la dookuwo tiñaa. Bari i si a long ko, “fankantoo le fisiyaata jaaroloo ti.” Kaatu ning i la motoo mang beteyaa, i ka foo i la kiliyaanoolu la le.

Tooñaa, motoo beteyaata le, bari fo i la kiliyaanoolu dung, mung ne ye a tinna kiliyaani kilingolu ka tu i la motoo taa la waati-wo-waati?

Nga a karang ne, moolu lafita mennu la. Ì ka lafi Kambiyankoolu baluuñaa le je la, a ning ì la aadoolu. Nga a long ne, n ñanta ì samba la dulaalu mennu to, m be ì la ñininkaaroolu jaabi la ñaameng, aning ì si ì la kayiroo soto ñaameng. ´

N`ka Kambiya la kuwo yitandi luntangolu la le ko, a mu kayiroo dulaa le ti, bari ning i ye a juubee, waatoo doolu la moo jamaalu le ka naa puru ì ning luntangolu ye kacaa waati kilingo la. Wo ka a tinna le luntangolu ka naa maloo ning silango soto, meng ka a saabu, wolu buka naa kotenke, ning ì seyita. Bari ning i ning kiling-kiling kacaata, ì ka lafi wo le la, bitung ì si naa muru nang kotenke.

Waatoo doolu la, moolu ka tooriisoolu tuumi ko, ì ka n`na aadoolu le tiñaa aning ì ka n`na bankudingolu faling ne ka ì ke naafuloo noomalaalu ti. Ite mu alaaji le ti, bari ngà a miira ko, i ka kuwolu je, mennu ning i la diinoo mang ke ñoo la. I la miiroolu yitandi n´ye ñing kuwo le to.

Wo sanjii muwang ning luuloo kono, nga meng ke tooriisi motooborindoo la, nte mang hani tooriisi kiling je, meng ye n suku-suku ka kuu ke, meng mang beteyaa. Hanii, n nene mang a je.

Moolu ñanta a long na le, Tubaabu luntangolu ye nafaalu mennu naati ntolu ye ñing bankoo kang. Misaali fee, nte la kiliyaanoolu jamaa ka bo Skandinawiya bankoolu le kang, moo jamaa lafita londoo la daamento. Wo kamma la, ning ì ye moolu kumpaboo ì la saatewolu to, adung ì naata wolu la suuloolu long, ì ka naa wolu la karambungolu le joo ì ye. Wo le ye a saabu ko, karambunto dinding jamaa le la karambungolu ka joo, a ka bo ning Tubaabu luntangolu la Kambiya bankoo kang jang.

I nene mang taa karambungo to, bari ngà a kalamuta le ko, i ka safeeroo ning karango ke kango la, i ka meng suusuu, adung ì ye a safee no Tubaabu kuloolu adung Araba kuloolu. Saaying i ye dindingolu la londoo je ñaadii le, a ning Tubaabu karango?

Nga dinding tang ning fula le soto, n na musoo Faatumata Foofana ye mennu wuluu n ye. Ì bee taata karambungo to le, adung n dinkee fula be ì la londoo kafu kang Ankaliteeri bankoo kang saaying. Nga n`na aadoo le nooma, nga n dimmusoolu futundi moolu ye le, nga mennu long. Bari moo mang futuu ì kono, meng mang a la karango bang. Ì la karango ì ye meng ke, wo be ì maakoyi la le ka ì fang maakoyi aning ka ì fang tanka kuu jawoo ma.