|
||
 Aja Mariyaama JaajuN`na Feburuwari karoo la luntang buuñaaringo mu Aja Mariyaama Jaaju le ti. A mu dinding karandirilaa le ti a la saatewo kono, Madina Paayipulayini, Birikaama daa la. Ate keta karandirilaa le ti nung, keebaa karang kalaasoolu to, mennu tarata ì la saatewo kono jee. A naata ke moo ti fanaa, meng taata hijoo la Maka, Sawudi Arabiya bankoo kang, ka Musilimeyaa la tunkung luulunjango timmandi. Wo kamma la, n`na kibaaritaalaa taata a kumpaboo a la koridaa to jee, ka a kacaañooyaa a la ñaatotaa la keebaakarango to, aning a la hijoo, Sawudi Arabiya bankoo kang. Ì la kacaa keta fele: ----------------------------------------- Aja Mariyaama, feng fo i fango la kuwo to karannaalu ye. Foloo-foloo m be Alla jayi la, meng ye m futandi ñing makaamoo to. Nte ye n na karango dati St. Peters le, Lameng saatewo to, 1977 sango la. Kabiring nga n na buku wooro kotobooroo ke, n naata kañee. Bitung n taata St. Thereses karambung baa to, nga n na karango labang jee le to. N na karango koolaa, n naata futuu, nga n konoñaa foloo wuluu 1988 sango le la. 1992 sango la, n naata SEN jaarali karambungo ñini Bansang. Alla naata n harijee, nga a soto. Bari m mang naa taa noo jee to, n na futuubundaa kamma la. N naata dookuwo soto domori dedaadulaa doo to, bari m mang naa taa noo wo fanaa to. Wo koolaa le n`naata taa sii Banjulunding saatewo to. Saaying, keebaakarango kuwolu datita ali la saatewo to jang ñaadii le? N`na saatewo kono jang, ntolu musoolu ye kafoo le loo. Bitung ngà kewo doo muta m`faamaa ti, ì ka a fo meng ye Henry Gomez. Nte le keta wo kafoo ñing na safeerilaa ti. Ntolu kafudingolu naata n`daa la woosii a ye deemaaroo la. Bitung a naata n`ning WEC deemaari bundaa la keebaa karang bundaa futandi ñoo ma. WEC naata keebaa karang kalaasoo dati n`na saatewo to jang wo le ñaa ma. Ite keta karandirilaa ti ñaadii le? WEC keebaa karang bundaa le ye karandirilaalu la karango londi, Tubaaboolu ka a fo meng ye ”Teacher`s Training,” nte daa bulata wolu le kono. Kabiring nga wo karango bang, ì ye kotobooroo dii n`na. Wo kono, nte le keta moo sabanjango ti. Moo fula doolu mennu ye n dang, wolu nene mang taa karambungo to. Ite la miiraloo to, moo meng nene mang taa karambungo to, wo ye doolu dang ñaadii le, mennu karanta? Moo meng ye karango dati ning a fansung kango la, a ning meng ye a dati wandi kango la, wolu buka kiling. Kaatu i ye kango meng suusuu, warang ì kuluuta kango meng kono, fooñaa kuta te ì ye wo to, bari safeeroo ning karang ñaa dorong. I hakiloo ka tara dulaa kiling ne. Bari moo meng ye wandi kango karang a fango la kango ñaa, a buka sooneyaa wo maarii bulu. Kaatu ning a ye feng-wo-feng karang, a ka a muta warang yinka le ko wandi kango, a ye meng foloo karang, adung kuwo doolu ka ke a bulu kuu kutoo le ti. Kuma fo n ye i la keebaa karandiroo la kuwo to. N`na wo karango koolaa, nga karandiroo ke n`na saatewo kono jang ne, nte ning Faatu Jamme. Nte ka karandiroo ke suutoo le la, Faatu ka a ke tilibuloo la. Ntolu meng-wo-meng ye karanding tang saba le soto n`na kalaasoolu kono. Bari n`na karandingolu tuta yonsong na le, fo labango la, ì mang naa siyaa kotenke. Karandingolu mennu tarata wakiliring, wolu naata kotobooroo ke le, moo tang ning kiling ye seedeeyaa kayitoo soto wolu kono le, mennu ye ì la kotobooroo kañee. Wolu meng-wo-meng ka saferoo ning karango ke noo ì fang ye le. Wolu la kotobooroo koolaa, kuwolu naata laa ñaadii le? Biring wolu ye Mandinka bukoolu bang, ì la kotobooroo koolaa, ì naata tenteng Ankalee kango le karango la. Wo kalaasoolu le ka kumandi Ankalee kango to ko, ”Advance class.” Wo kono, WEC keebaa karang bundaa naata kodoo doo dii n`na kafoo la, puru ngà m`fang deemaa a la kuwolu to, mennu be ko saafuna dedaa aning cuuboo. Alla la deemaaroo kang, ngà saafuna dedaa ke, aning kuu kotengolu, fo n`naata dalaasi wuli tang ning fula ñong soto a kuwo kono. Bari koleyaa kuwo doolu naata soto kafoo kono ñoomoyoo la karoo la. Wo le ye a tinna kuwolu naata loo, ì mang tara ì ñaama hani bii. Mung kuu siifaalu le keta koleyaa kuwolu ti? Koleyaa kuu foloo keta lombaliyaa le ti, surtu karango la karoo la. Karango mang ñong soto, adung londoo nene buka fuu, bari a maarii. Fulanjango keta ñoomoyibaliyaa le ti kafoo kono. Ñoomoyoo keta kuu le ti, meng koleyaata, adung ate ka sobiñooloo le saabu hani siiñoomaalu teema. Wo le keta kuwo ti, meng ye koleyaa kuwo naati n`na kafoo kono, sako kodoo la karoo la. Saaying i be karandiroo la dinding karambungo le to jang. Kuma fo n ye wo kuwo to. M be karandiroo la dinding karambungo to le, Tubaaboolu ka a fo meng ye ”Nursery School.” Wo karambungo be saatewo kono jang ne. Bari n dammaa te karandirilaa ti jee, n ning Faatu le be wo fanaa to karandiroo la. Wo datita le biring 2002 sango la, adung Alla la deemaaroo kang, a be looring ne fo bii. Ngà a dati nung ñookala bungo le kono, wandi koridaa doo kono. Bari saaying saatee moolu naata kenoo dii n`na, misiroo daa la, kalaasi fula ning ofisoo si loo noo daameng. Jooroo la karoo la, dinding-wo-dinding ka dalasi tang luulu le joo, adung wo ka ke le kari saba-wo-kari saba. Aja Mariyaama, kuma fo karannaalu ye ì la hijoo to. Nga Alla tentu baake, kaatu a mang ke m fango la semboo ti, bari Alla la kumandiroo. N na taa hijoo la, a sunta n keemaa le la Araabu teeroo doo la. A ning wo ye ñoo long a la dookuudulaa le to, a la dookuwo kono. Wo Araabu teeroo be bundaa le to, ì ka meng kumandi ”Africa Muslim Agency” la, adung ate moo kilingo le ye n keemaa samba hijoo to nung, 2005 sango la. Nte la hijito taa naata waatoo le la, moo mang a kuwo fango miira, kaatu kulung foloo taaringo le, a ye n keemaa kumandi talifongo to. Bitung n keemaa ye n kumandi n na mobayiloo to ko, “I si paree, i be taa la hijoo la le!” Wo ye n tara karambungo le to, bari biring n seyita nang suwo kono, hani domoroo, m mang a ke noo. Feng te fo miiroo ning seewoo, kaatu n nene mang dung kuluntiilaa la. Ì ye n na kayitoolu hawujitoo dookuu wo le ñaama, Alla naata a kendi, n taata Maka. Kuma fo n`ye i la hijoo keeñaa to. Ntolu la kulungo wulita Banjunu jang Nofemba karoo tili muwang ning fuloo le la, ka taa jii Jida kapitaloo to, Sawudiya bankoo kang. N naata bo Jida ka taa Madina saatee baa to. Bari n`taatoo Madina, n`ka Araaboolu tara looring siloo kang ne taaring, ka domorifengolu dii moolu la. Biring m`futata Madina, n`naata jaamango to saloo la, kiilaa Muhammadu la kaburoo be daameng. Ngà a la kaburoo je le, a ñiiñaata baake le, ì ye a ñarandi ning sanoo le la. Ngà Hamsa fanaa la kaburoo je le, aning Uud. Ning i futata jee to, i mang ñang na duwaa daanoo ke la, bari i ñanta duwaa la furewolu le ye. N`naata labang Bayitil Makdis le, wo le keta n`na tili luulunjango ti Madina saatee baa kono. Bitung n`naata bo Madina ka taa Maka, ngà n`na hijoo nganiya siti saatee doo le to, Madina ning Maka teema. Bari janning m`be wo ke la, hijilaa-wo-hijilaa, ì ka ì ngonsingolu bee le kuntu. Ning i mu musoo le ti, i ye i kuntiñoolu bee kuntu, ning i mu kee le ti, i ye ì bee lii. Bitung n`naata dung hijoo kono wo le ñaama. Ngà bere sumboo ke fo siiñaa woorowula, loo fula saloo, safaa aning maruwaa siiñaa woorowula, aning ngà Samusamu ke, jiyo funtita daameng. Ali la hijoo kono, jumaalu le keta ali deemaalaalu ti, kaatu ite mang Araabu kango moyi? Kambiya dingolu mennu be karango la jee, wolu le keta ntolu hijilaalu deemaalaalu ti. Wolu le ka dulaalu yitandi n`na, kuu-wo-kuu to hijoo kono, aning ì ka n`samba dulaalu to taaring juubeeroo la. M`mang bataa-wo-bataa le soto, kaatu moolu siyaata ñaa-wo-ñaa, banku-wo-banku ning a la bandeeroo le mu. N na kalamutaroo to, ali la kulungo mang naa juuna. Mung ne ye wo saabu? Fo daliila doo be jee, m mang meng long, bari kuluntiilaa kompinoo meng ye ntolu samba, ì la ñaatonkoo meng be Kambiya jang, kuwolu dunta ñoo to wo le bulu. Wo le ye a tinna, ntolu mang naa juuna. Bari m`mang bataa-wo-bataa le soto, n`ka n`na domoroo soto a ñaama, adung n`ka a soto a waatoo le la. N`na naa juunabaliyaa ye a tinna le fang, nte futata Kaaba fango la, fo nga a maa m buloo la, m mang meng ke noo nung moolu la siyaa kamma la. A baraka, Aja Mariyaama. |