Januwari karoo la

Luntang buuñaaringo
Luntang buuñaaringolu ka bo kari saba tambilaa, ì fele:


Ka doolu karang, taa leera foloo to.

oystersX4.jpgDaado Saabali

Ñing 2009 sango la “Luntang buuñaaring” foloo bota Kaatong saatewo le kono. N`na kibaaritaalu taata a kumpabo ñing dulaa to, meng mu saatee labango le ti Kambiya bankoo bulubaa karoo la, kaatu bolongo meng be jee, wo mu naanewo le ti Kambiya ning Senekaali teema. Ngà musukafoo tara mboso dookuwo la wo bolongo to. Katalaa baa doo ì kono, meng too mu Daado Saabali ti, a ye n`na ñininkaaroolu jaabi ñing musoolu bee tooyaa la, fo n`na karannaalu bee si a long, ì la dookuwo ka ke ñaameng, aning a la kummaayaa mu meng ti.
---------------------------------------------------------

Daado, ning mang ke siinaa foloo ti, ngà i tara mboso dookuwo la jang. Fo ñing dammaa le mu i la dookuwo ti?

Hanii, nte ye dookuu doolu soto le, mennu be ko bunkono dookuwo aning naaki dookuwo. Bari ning mboso dookuwo kummayaata baake le, kaatu n ka kodoo meng soto a kunna, n ka n na dindingolu balundi wo le la. Nga dinkee naani le soto, aning dimmusu fula. Dinding fula ñing wooroo kono mang dung karambungo to foloo, bari wo naanoo doo, n ka ì la karambungo joo kodoo la, meng ka bo ñing mboso dookuwo la.

Samaa kono n ka taa faroo le to, bari ning m pareeta wo to dorong, n ka muru n`na baadaa la.


Ite ye ning dookuwo karang jumaa le bulu?

Nga a karang Karoninkoolu le bulu. Nte fango mu Fuloo le ti, fuloo pir, bari m buka kooreeto dookuwo ke. M wuluuta Kaatong saatee le kono jang, Karoninkoolu siyaata daameng, adung ì musu jamaa ka taa mboso dookuwo la. Wo le to m fanaa ye n daa bula jee. N`na ñing kafoo kono, ali ye mennu tara jang bii, nte dammaa le mu Fuloo ti, Ayisoo Maane mu Mandinkoo le ti, bari n`kafunoo doolu bee mu Karoninkoolu le ti.

Feng fo karannaalu ye ñing dookuwo keñaa to bang.

N`ka taa mbosoo ñini baa le kono lung-wo-lung fo tili saba, tili naaninjango le, n`ka a tabi. M`fangolu mang kulungo soto, bari n`ka wo luwaasi le ka taa dulaa to, mbosoolu be siyaaring baa kono daameng.

N ka ka taama jiyo le kono ka mbosoo ñini m buloo la, n ka n na sinsingo fandi. Wo koolaa n ka muru, n ka bootoo le fandi mboso bukurungo la, tili saba-wo-tili saba. Tili naaninjango le mu, n ka a tabi ka mboso fatoo ning suboo bo ñoo bala. N ka a tabi barikoo le kono fo waati dantang, nga naa a kuu. Wo koolaa nga a fajindi fo a ye moo. Ning a moota, nga a sonsong.

N`ka mboso tabiringo ke sinsingo le kono, m`fangolu warang fiirilaa doolu ka taa a waafi Seerekundaa warang Birikaama. Nte fango le ka a samba Seerekundaa marisee to, n`ka wo mbosoo bee waafi noo tili kilingo kono, nga meng dookuu tili naanoo kono.

Mboso fatoo fanaa ka sang ne. N ka a ke bootoolu le kono, mboso fata koyoo ning fimmaa, moolu ka a sang ne ka ì la bungolu dookuu. Mboso fata fimmaa mu dalaasi tang luulu le ti, koyimaa mu dalaasi tang wooro le ti.

Mboso tabiringo ka waafi ñaadii le?

N ka keekee pootoo waafi dalasi tang ne la. Kodoo bee buka tu m bulu, kaatu taa ning naa marisewo to, paasoo mu dalasi tang wooro le ti.

I ka pooti jelu le soto sinsing kilingo to ?

A maarii dammaa le ka wo long!

Mung ne mu i la koleyaa kuwolu ti ning dookuwo to?

Kulungo la kuwo le be koleyaaring. N`ka kulungo le joo ka n`samba. Ning baa be jaa kang, n`ka taa, adung ning baa faata, ngà muru nang. Waatoo doolu, ning foñoo warata, a ye a tara, kuluntiyo mang tara jang, n ka loo mankoo le kono fo waati jang ka kuluntiyo batu.

Ning ngà kulungo soto jang, wo be n`dahandi la baake le. Ning kuluntiyo ka bo Kasamaasi le ka naa jang, ning a ye meng soto, a ka a samba a yaa le, bari ning kulungo sotota Kambiya, feng-wo-feng dookuuta, wo be tu la jang ne.

Fo ali fango ka ñing mbosoo domo baake le?

Haa, n`ka a domo le waati ning waati, sako ning maafoo mang soto lungo meng na. Mbosoo ka ke feng jamaa le to, mennu be ko duurango, soosoo, ebee aning fengolu, n te mennu bee too fo noo la.

Mung ne mu i la kuma labango karannaalu ye?

Ning moo-mo-moo si m`maakoyi noo kulungo to, dukaree i ye n m`maakoyi, kaatu m`be suularing wo dorong ne la bii.