Disemba karoo la luntang buuñaaringo Luntang buuñaaringolu ka bo kari saba tambilaa, ì fele: Nofemba karoo: Usuman Bari Okutoba karoo: Alaaji Moodu Juufu Sekitemba karoo: Saamutalaa Ka doolu karang, taa leera foloo to. Francis Gomez Disemba karoo la luntang buuñaaringo bota Ghana bankoo le kang. A too mu Francis Gomez le ti. Kambiya dingo le mu a ti, meng bota bankoo kang jang sanji luulu koomanto ka taa karango la Ghana bankoo kang. Ghana bankoo ye ñaatotaa soto baake londoo la karoo la le. Moo si a fo noo ko, a ñong bankoo te Moofinduu tilijii bankoolu kono ñaatotaa ning fankoo la. N`na kibaaritaalaa ye Francis kumpabo ka a long, a la baluwo keñaa be laaring ñaameng Ghana bankoo kang. Ì la kacaa keta teng ne: Francis, kuma fo n`ye i fango la kuwo to, aning daliiloo meng ye a tinna i naata ñing bankoo kang. Nte mu Manjaakoo le ti, adung n na moolu fanaa mu wo le ti. M bota Madembakundaa saatewo le to, Ñoomi tundoo kang. Kabiring nga n na karango bang, n ning WEC maakoyiri bundaa ye dookuwo ke le fo sanji saba ì la lopitaanoo doo to Neemakunku saatewo to. M mu nung ì la ambulansoo le borindilaa ti. Wo to le Alla ye n kumandi a la dookuwo la, wo le sunta n na naa la Ghana bankoo kang jang, Bayibulu karambung baa doo to. I ko, Alla le ye i kumandi. Moo si wo fahaamu noo keroo to ñaadii le? Alla ka diyaamu moolu ye sila jamaa le la, misaali fee, a si diyaamu noo i ye siiboo kono le. Foloo-foloo, nga a long ñaameng ko, Alla le ye n kumandi ñing karango la, kaatu a keta m fango la lafoo le ti ka a ke. Wo koolaa a ye moolu dii n na, mennu loota m fee ka n wakilindi aning ka n deemaa. A ye kayiroo fanaa dii n na ka bo ning Noora Kulingo la, meng ka n sembentungyaa n na simfaa-wo-simfaa kono. I ka mung ne yitandi ning i ko, ’Noora Kulingo’? Ning moo keta Yeesu noomalankoo ti, Alla la Nooroo, Noora Kulingo, a ka kayiroo le dii i la aning ka i tanka i la baluwo kono. Wo koolaa, i ka a long fanaa le ko, i ye badaa-badaa baluwo soto le, i buka sila kotenke feng na. Ñing ka ke moo la le, ning i ye Yeesu Kiristu la karandiroolu nooma a ñaama, aning i sonta ko, a faata i la junuboolu le ye. Moo jamaa ka ì fang kili Kiristiyaanoo la, hani ì mang ñing wuluu kutoo taa ka baluu tooñaa soto. Kuma fo n`ye i la karango keñaa to, i be Bayibulu karambungo meng to.   M be karambungo meng to, a too mu Maranatha University le ti. N kafuñoo doolu le ye ñing karambungo la kuwo fo n ye Kambiya jee, wolu le mu Ensa Baaji ning Eduwaad Jaata ti. Itolu le foloo naata nte ñaa Ghana jang karango la. Nga kitaabu jamaa le karang Bayibuloo la kuwo to, adung m be Jirisi kango ning Hiburu kango karang kang ne, Bayibuloo fango safeeta kangolu mennu la. M be hadamadingyaa keñaa fanaa karang kang ne, Tubaaboolu ka londi lukaringo meng kumandi ‘anthropology’ la. Ñing fannaa kummaayaata baake le, kaatu a ka maakoyiroo ke moo la le ka moo kotengolu la aadoolu ning ì la kuwolu long. Wo mu joorang kummaa le ti ka Alla la kumoo futandi moolu ma. Saaying teng fang, m mang tara wo fannaa ñing karango dammaa la, bari n ka moolu karandi a la le fanaa. Ngà a long ne ko, Ghana mu banku le ti, meng be yiriwaa kang baake. Ate dorong ne mu Moofinduu tilijii bankoo ti, meng too mang tara safeering duniyaa la kafu baa UNDP-HDI la kayitoo bala ko, fuwaare bankoo le mu. Ite ye wo je ñaadii le, mung ne mu wo sababoo ti?   Kabiring Kiristiyaaniyaa futata Ghana bankoo kang, wo keta kuu le ti, meng ye londoo sembentungyaa, aning moolu la daajikoo karango la karoo la. Wo le ye a tinna karannaalu siyaata jang, mennu bota bantala bankoolu kang taaring. Ntolu Kambiya dingolu mennu be jang, ngà kafoo meng loo, moo tang saba ning fula le be a kono, adung nte le be maraling futañoomoo kuwolu la ñing kafoo kono. Baawo moo jamaa karanta jang ne, sako bankoo la ñing saalung karoo la jang, wo ye a tinna na le, sisinoolu yeleta, meng ye dookuwo saabu moo jamaa la. Ghana ye feng kummaa baalu soto le, mennu be ko sanoo, yiroolu mennu ka babara kendoolu soto, aning bauxit-beroo, newo ka bo meng bala. Bari ko ali ye a long ñaameng dorong, Moofinduu banku jamaa le ye ñing feng kummaalu soto, bari ì be fuwaareyaa le kono dorong. Ghana coocoolu kono jang, moolu karandita ñing na le, ka Alla la yaamaroolu muta a ñaama, aning ka jikoo soto, meng timmata Alla la laahidoolu kono. Cooci doolu be kering ne, mennu mang ñing karandiri dinkaringolu soto, komeng Najiiriya bankoo kang. Wo daliiloo le ye a tinna, nakaroo siyaata Moofinduu tilijii bankoo doolu kang ka tambi Ghana la. Kuu kiling be kering, meng nafaa warata baake: Ning moolu firinta silango bulu, adung jawuyaa ning kiiliyaa mang siyaa ì kono, ì ka i wura le ka dookuwo ke ñaatotaa la kuwo to, meng ka ke nafaa ti itolu fango ye. Politikoo la karoo la, ñooseeyaa ning tilingo warata jang ne, kaatu ning peresidang meng ye laahidoo ke, a mang naa wo timmandi, kibaaritaalaalu ning safeerilaalu ka a seyindi a kango kang ne hani kafoo kono. Wo ka a tinna le, ì ka ì la katoolu bee ke ñaatotaa la, kaatu ning wo nte, ì ka foo ì la siirango la le kariteefayi koteng. Politiki kafoolu ka tara darooling ì la natoolu le kang, fatang-fansi te moolu kono kara-wo-kara la, siyo nte, sako diinoolu. Wo mu kuu kummaa baa le ti, meng fanaa keta kayiroo sababoo ti ñing bankoo kang. Ghana banku dingolu ka alitolu tumarankewolu je ñaadii le?    Tooñaa, ì ka m`muta kuu baake-baake le. Waati doo koomanto, moo doolu ye kodoo kii n`na karambungo to fo karambunto dindingolu mennu ye ñaatotaa soto Hiburu kango to, ì si ì la karango joo wo kodoo la. Nte be wolu kono le, ì ye mennu tombong ka wo kodoo dii ì la, hani m mu tumarankewo ti ñaa-wo-ñaa. Fatanfansoo te jang, warang ka a fo, moo mu tumarankewo le ti. Ghana dingolu mu moolu le ti, mennu hadamayaata baake, adung nga Kambiya ding jamaa le long jang, mennu ye Ghana dingolu futuu. Ite dung, i mang musoo soto Ghana jang foloo? Hanii! Nte ning moo le be looring ñoo ye ka futuu, a too mu Nancy le ti, adung a be suu Kambiya ka m batu. M be n na karango bang na jaari le, bitung nga seyi Kambiya ka futuu. Nga a long ne ko, ning nga Ghana musoo futuu, a be sanji dantang taa la le, janning a be dali la n`na Kambiya aadoolu la. Wo waatoo kono, n`te Alla la dookuwo ke noo la ko a ñanta ke la ñaameng. Nga a je ko, ka Kambiya dingo futuu, wo le sooneyaata. Nte mu Manjaakoo le ti, Nancy mu Akuwo ti. Bari Kambiya jee, ngà n`na aada kuwolu long ne, mennu mang kiling, adung a be sooneyaa la m`fee le ka wolu muta. Bari aada kuwolu mennu ning Alla la kuwo mang taa ñoo la, ntolu te wolu taa la muk! A baraka Francis, Allamaa i ye ñaatotaa soto. A baraka!